Jeśli należysz do grona osób, które są pewne lub podejrzewają, że są uwikłane w związek z narcyzem, być może zadajesz sobie pytanie, które postawiłem już w tytule tego wpisu.
W istocie, zastanowimy się dzisiaj, czy związek z narcyzem jest możliwy, a jeśli tak, to jakie powinien spełniać warunki. Rozważymy też, czy przypadkiem nie warto tego związku zakończyć i jak to zrobić, by uwolnić się na dobre od toksycznej relacji.
Zanim do tego przejdziemy przeanalizujemy jednak typowe cechy i etapy związku z narcyzem, które być może pomogą ci dokonać właściwej diagnozy twojej relacji i ocenić, czy rzeczywiście jesteś ofiarą osoby narcystycznej, czy może masz po prostu do czynienia ze zwykłym egoistą.
Jeśli po lekturze tego wpisu zechcesz zgłębić temat związku z narcyzem, zachęcam cię do sięgnięcia po e-book „Sposób Na Narcyza” i „Sposób Na Narcyzkę„, który stanowi kompendium wiedzy dotyczące tego zagadnienia.
Dodatkową pomocną wskazówką może być wynik testu online. Jest on całkowicie darmowy i wystarczy odpowiedzieć na kilka prostych pytań dotyczących partnera i relacji, żeby przekonać się, czy dana osoba jest patologicznym narcyzem czy po prostu jest nieco zadufana w sobie.
Test na narcyzm
Dowiedz się, czy mężczyzna lub kobieta cierpi na patologiczny narcyzm lub przejawia narcystyczne cechy osobowości
Związek z narcyzem: cechy charakterystyczne
Związek z narcyzem rzadko ma znamiona zdrowej partnerskiej relacji i zwykle opiera się na różnych formach szeroko rozumianej manipulacji, głównie emocjonalnej, ale też seksualnej czy ekonomicznej.
Narcyz nie tylko przejawia określone cechy charakteru jak samouwielbienie, przewrażliwienie na własnym punkcie, brak empatii czy ciągłe poszukiwanie nowych bodźców, ale też funkcjonuje w bardzo specyficzny sposób w związku.
Tak naprawdę relacje z innymi ludźmi są główną pożywką narcyza, jego lustrem, a także płaszczyzną, dzięki której może dać prawdziwy popis swoich możliwości, dlatego chętnie zbliża się do ludzi i szybko przejmuje nad nimi kontrolę.
Poniżej przedstawiłem 4 główne cechy związku z narcyzem tworzące charakterystykę mechanizmów rządzących relacją z tego typu osobą:
Miłość przerywana
Kocha / nie kocha to typowy schemat działania narcyza. Z łatwością od skrajnej, obsesyjnej miłości i bezgranicznego zaangażowania przejdzie do niechęci, odtrącenia czy nawet pogardy i nienawiści.
Miłość przerywana u narcyza ma formę cykliczną, ale ofiara rzadko wie, kiedy wypadnie dany cykl. Z tego powodu nieświadomie poddaje się tresurze, by zawsze być gotowa na szybkie przejście od miłości do jej braku.
Zjawisko to ma często związek z systemem kar i nagród – narcyz uwielbia je rozdawać według własnego mniemania, by sprawować jeszcze większą kontrolę nad drugim człowiekiem. W ten sposób jego ofiara zaczyna być przekonana, że na miłość trzeba specjalnie zasłużyć, a „złe” uczynki są powodem do poczucia winy.
Uzależnienie uczuciowe
Uzależnienie uczuciowe to bardzo typowa cecha relacji toksycznych w ogóle. Narcyz chce, żeby wszystko kręciło się wokół niego, więc automatycznie jego ofiara nie będzie widziała świata poza nim.
Lokując sens swojego życia i swoje szczęście w człowieku, od którego uzależniamy się emocjonalnie, zaczynamy bać się porzucenia i samotności.
Osoba uzależniona uczuciowo będzie dopasowywała się do partnera, do jego humorów, do jego potrzeb, w błędnym przekonaniu, że robiąc to, gwarantuje sobie szczęście w związku.
Narcyz bardzo chętnie przekracza też granice, które w uzależnieniu emocjonalnym na pewnym etapie już niemal nie istnieją.
Podsumowując więc osoba uzależniona nie będzie broniła swoich granic w obawie przed porzuceniem, a jeśli nawet zacznie do niej docierać, że jest nieszczęśliwa, nie będzie miała odwagi odejść z powodu strachu przed samotnością.
Prawdopodobieństwo zdrady
Narcyz to osobowość wyjątkowo skłonna do zdrady. Szybko się nudzi i często szuka nowych bodźców. Nawet w relacji na dłuższą metę będzie miał tendencję do skoku w bok, choć nie należy się spodziewać, że łatwo się zaangażuje emocjonalnie w relację z inną osobą – to go nie interesuje.
Dla narcyza zdrada czy flirt poza związkiem są jak przejrzenie się w innym lustrze. Osoba narcystyczna traktuje ludzie przedmiotowo i warstwa uczuciowa nie jest dla niej zbyt istotna. Często pozostaje w jakiejś formie relacji z wieloma osobami na raz tak, jakby kolekcjonowała partnerów.
Narcyz jest przekonany, że nikt nie jest niezastąpiony, a gdy dany układ przestaje zaspokajać jego potrzeby, szybko zamieni osobę w swego boku na „lepszy model”.
Manipulacja
Manipulacja to słowo, którym można określić i wyjaśnić większość zachowań narcyza w związku. Przez manipulację możemy rozumieć szereg różnych postaw i gestów, które mają za zadanie wywołać w drugiej osobie jakieś działanie, sposób myślenia o sobie i o innych czy konkretne stany emocjonalne.
Manipulacja narcyza zafałszowuje rzeczywistość w oczach jego partnera/partnerki.
Osoba narcystyczna będzie stosowała szantaż emocjonalny, groźby, rozwiązania z repertuaru przemocy psychicznej, będzie wzbudzała poczucie winy, okłamywała i robiła wszystko, by nie zostać zdemaskowana.
W manipulacji może żonglować emocjami (np. raz obrażać się, raz umizgiwać, raz reagować życzliwie, innym razem chłodno), wykorzystać sytuację finansową (np. kontrolować czyjeś zarobki i wydatki, komentować je) czy dozować bliskość fizyczną (wymuszać ją lub odmawiać jej).
Przeczytaj też: Książki o narcyzmie
Toksyczny związek z narcyzem: 3 etapy
Podręcznikowy związek z narcyzem możemy podzielić na 3 etapy rozwoju, które zresztą dość łatwo uzasadnić. Narcyz będzie dążył do przejęcia kontroli, ale by osiągnąć swój cel, najpierw musi zastawić sidła i zwabić ofiarę.
W związku z tym początkowo jego zachowanie będziemy odbierać bardzo pozytywnie (może nawet za bardzo…). Kiedy schwyta już swoją ofiarę, będzie mógł przejść do fazy drugiej, w której ujawni swoje prawdziwe oblicze, ale jednocześnie uniemożliwi ofierze ucieczkę.
Na koniec jest wysoce prawdopodobne, że nas porzuci… ale czy na dobre?
Love bombing
Tzw. love bombing czyli po prostu bombardowanie miłością to często pierwszy etap relacji z narcyzem. To uwodzenie w wersji „hard”, które ma odwrócić twoją uwagę od tego, jaki narcyz jest naprawdę, i urobić sobie ciebie na przyszłość.
Na tym etapie nie poznasz jego prawdziwych emocji, jego obaw i nadziei, jego traum i miłych wspomnień. Narcyz nigdy się tak przed tobą nie otworzy. Będzie za to zasypywał cię komplementami, prezentami, przysługami, obietnicami, będzie cię uwodził romantycznymi słowami i gestami – mówiąc krótko: zrobi wrażenie partnera doskonałego.
Jednak zapatrzenie narcystycznej osoby w ciebie jest tylko pozorne, a to dlatego, że w rzeczywistości jesteś tylko jej odbiciem. Narcyz lubi idealizować siebie, ale też innych; ogólnie rzecz biorąc, ma tendencję do kreowania wizerunków.
Jego oddanie trudno jednak utożsamiać ze stanem zakochania, o czym pisałem więcej tutaj.
Druga twarz
Kiedy narcyz ma już pewność, że jego ofiara będzie gotowa poświęcić swoje dobro, szczęście i godność dla związku z nim, zaczyna pokazywać swoją prawdziwą twarz.
Na tym etapie trzeba przygotować się na wspomniane już zdrady i emocjonalne manipulacje, szantaże, obarczanie winą, sarkazm i złośliwe uwagi.
Narcyz będzie naruszał i przesuwał twoje granice, a zrobi to tym skuteczniej, że swoje negatywne oblicze będzie pokazywał na przemian z dowodami miłości.
Pokaże ci tym samym, że jego uczucie nie jest czymś bezwzględnym i bezinteresownym – musisz sobie na nie zasłużyć. W ten sam sposób może uzależnić cię od siebie nawet w sferze finansowej, ale też seksualnej, np. będąc skrajnie oziębłym i odmawiając współżycia.
Rozstania i powroty
Odchodzeniu i wracaniu narcyza poświęciłem oddzielny wpis, ale w skrócie mechanizm ten można wytłumaczyć następująco: narcyz jest blisko z drugą osobą tak długo, jak ta zaspokaja jego potrzeby; następnie odchodzi, jakby nigdy nic, ale prawie zawsze wraca, by odzyskać swoją „własność”.
Cały ten mechanizm ma ścisły związek z jego potrzebą kontroli, posiadania i widzenia swojego odbicia w innych. Narcyz może się szybko tobą znudzić, nie angażować się w rozwiązywanie problemów w waszej relacji i po prostu pewnego dnia odejść do kogoś, kto jego zdaniem lepiej odpowiada na jego potrzeby.
Po jakimś czasie jego nowy związek będzie przeżywał podobny kryzys, a narcyz albo „przejdzie” do kolejnej ofiary, albo wróci do ciebie – szczególnie, jeśli zauważy, że za dobrze sobie bez niego radzisz.
Cykliczne zdobywanie i porzucanie to swego rodzaju nałóg osoby narcystycznej – do tego stopnia, że jest w stanie niekiedy wmanewrować w układ ze sobą więcej niż jednego/jedną partnera/partnerkę.
Czy związek z narcyzem jest możliwy?
To pytanie w zasadzie powinno brzmieć: czy zdrowy związek z narcyzem jest możliwy? Niestety, przede wszystkim musimy poczynić pewne radykalne, ale bardzo prawdziwe założenie: związek z osobą z zaburzeniem osobowości zawsze będzie w mniejszym lub większym stopniu naznaczony tym zaburzeniem.
Jeśli osoba, z którą jesteśmy w relacji, przejawia niektóre cechy narcyza, być może nie będziemy tego odczuwali jako czegoś toksycznego, a jedynie dostrzeżemy, że niektóre zachowania partnera generują nasz dyskomfort czy konflikty.
Jeśli jednak mamy do czynienia z narcyzem patologicznym, która przejawia te cechy w sposób bardzo widoczny, w wyniku czego stajemy się ofiarą swego rodzaju przemocy emocjonalnej – wówczas na pewno nie możemy mówić o zdrowym związku.
Związek z narcyzem, który faktycznie będzie związkiem, a nie jakąś formą uzależnienia, ma szansę na powodzenie przy spełnieniu dwóch warunków: po pierwsze musimy nauczyć się w nim chronić siebie i stawiać granice, a po drugie musimy przyjąć do wiadomości fakt, że osobowość narcystyczna jest zaburzeniem, które wymaga pomocy specjalisty i które z dnia na dzień nie zniknie.
Jeśli uważasz, że twojemu narcyzowi można pomóc, a przy tym masz na tyle silną osobowość, że nie staniesz się ofiarą jego manipulacji, przeczytaj wpis o tym, jak postępować z narcyzem.
Najwięcej cennych wskazówek znajdziesz jednak w e-booku „Sposób Na Narcyza” i „Sposób Na Narcyzkę„.
To poradnik, który wyjaśni ci, jak sobie radzić z narcyzem lub narcyzką, jak się przed nim/nią bronić, jak wygląda relacja z narcystycznym mężczyzną lub narcystyczną kobietą oraz co możesz zrobić, by wasz związek nie był toksyczny.
Metoda pozwalająca bronić się przed narcystyczną osobą, odpowiedzieć na jej manipulacje, zdobyć ją lub skłonić do powrotu
Jak zakończyć związek z narcyzem?
Rozstanie z narcyzem może być zarówno z twojej, jak i jego inicjatywy. O tym drugim przypadku pisałem już trochę wyżej: osoba narcystyczna ma zwyczaj odchodzenia i wracania, więc jeśli chcemy na dobre się od niej uwolnić, pozostaje nam bardzo radykalne zerwanie kontaktów z tą osobą tak, by nie miała szansy powrotu.
Jeśli natomiast sami chcemy zakończyć związek z narcyzem, musimy liczyć się z tym, że najpierw spotkamy się z prośbami, wyznaniami miłości, komplementami, które za chwilę ustąpią miejsca groźbom, szantażom, a nawet pragnieniu zemsty.
Ten emocjonalny roller coaster jest trudny, dlatego ważna jest silna wola, konsekwencja i wsparcie kogoś z zewnątrz, na kim możemy na pewno polegać.
Decyzja o odejściu powinna być świadoma, wynikająca z głębokiego przekonania, że nie jesteśmy szczęśliwy, że ktoś nas krzywdzi i że jedynym sposobem na ocalenie siebie jest odejście.
Jeśli uda nam się wystarczająco mocno zakorzenić w sobie to przekonanie i postawić bezwzględny cel, jakim jest zerwanie relacji, łatwiej nam będzie zrealizować nasz zamiar.
Dodatkowym wsparciem dla ciebie może być poradnik na temat toksycznych związków lub mój e-book Nowy Początek Po Zawodzie Miłosnym, w którym tłumaczę, co zrobić, by zakończony związek stał się zamkniętym rozdziałem.
Dziękuję ci za przeczytanie tego wpisu do końca i mam nadzieję, że udało mi się odpowiedzieć na niektóre twoje pytania dotyczące związku z narcyzem.
Odkryj metodę i najlepsze techniki, żeby przestać cierpieć z miłości, szybko zapomnieć o ex i zbudować sobie cudowne życie.
