Coraz częściej słyszymy termin „inteligencja emocjonalna”, ale czy wiesz, czym ona właściwie jest?
Każdy z nas posiada wszystkie rodzaje inteligencji. Jedyna różnica polega na tym, że w ciągu naszego życia rozwinęliśmy je w różnym stopniu. Naukowcy już jakiś czas temu dokonali klasyfikacji typów inteligencji i choć wyróżnili ich wiele, to istnieją dwa szczególne, które pomagają nam określić, kim jesteśmy i jak postrzegają nas inni.
Mowa tu o inteligencji intrapersonalnej, którą posiadają osoby świadome siebie i swoich możliwości, oraz o inteligencji interpersonalnej czyli takiej, która cechuje ludzi wrażliwych nie tylko na potrzeby swoje, ale także innych.
Te dwa rodzaje inteligencji razem tworzą tzw. inteligencję emocjonalną, zdefiniowaną po raz pierwszy w 1990 r. przez Petera Saloveya i Johna Mayera, a następnie w 1995 r. przez amerykańskiego publicystę i psychologa, Daniela Golemana.
Z tego artykułu dowiesz się, czym jest inteligencja emocjonalna i jak ją rozwijać. Ponadto zapoznam cię ze skutecznymi ćwiczeniami wzmacniającymi twoje umiejętności słuchania oraz kontrolowania i rozumienia emocji swoich i innych. Zaproponuję ci również materiały dodatkowe, dzięki którym praca nad twoją wrażliwością i emocjonalnością stanie się jeszcze efektywniejsza.
Spis treści
Co to jest inteligencja emocjonalna?
Definicja inteligencji emocjonalnej przez lata poddawana była wielu modyfikacjom. Pojęcie to może przybierać różne znaczenia w zależności od rodzaju głoszonej koncepcji.
Daniel Goleman, autor bestsellerowej książki „Inteligencja emocjonalna”, tłumaczy ją jako zdolność rozpoznawania własnych uczuć i stanów emocjonalnych innych oraz umiejętność skutecznego motywowania się i kierowania emocjami własnymi, a także osób, z którymi łączą nas jakieś więzi.
Z tej definicji możemy więc zrozumieć, że inteligencja emocjonalna jest połączeniem empatii, motywacji, samokontroli, logiki, zdolności przystosowywania się i zarządzania emocjami cudzymi oraz własnymi.
Według Golemana, inteligencja emocjonalna obejmuje kilka kompetencji emocjonalnych. Oto niektóre z nich:
- samoświadomość, która oznacza wiarę w siebie i we własne możliwości, ale też uzmysłowienie sobie, kim naprawdę jesteśmy;
- samoregulacja, która polega na kontrolowaniu siebie i panowaniu nad silnymi emocjami, które nami rządzą i kierowaniu ich na drogę pozytywnych odczuć i konstruktywnych celów;
- empatia, czyli umiejętność dostrzegania i rozpoznawania uczuć, wartości i potrzeb innych, okazywania im wrażliwości i „stawiania się na ich miejscu”;
- motywacja, czyli umiejętność pełnego angażowania się i dążenia do osiągnięcia założonych celów;
- umiejętności społeczne, które polegają na poprawnym radzeniu sobie z własnymi emocjami w relacjach społecznych oraz na zdolności poprawnego interpretowania sytuacji społecznych, by unikać konfliktów i problemów komunikacyjnych.
Wymienione wyżej komponenty pozwalają nam żyć w harmonii z samym sobą. Stanowią też jeden z warunków osiągania sukcesów w relacjach międzyludzkich. Ponadto przyczyniają się do rozwijania umiejętności odczytywania emocji i i uczuć innych oraz rozwiązywania nieuniknionych konfliktów.
Dzięki inteligencji emocjonalnej jesteśmy w stanie motywować się, kontrolować własne bodźce, dopasowywać nastroje i wykazywać innym zrozumienie. Jest to więc sfera, która decyduje o tym, kim jesteśmy i jak postrzegają nas inni. Dlatego tak ważne jest doskonalenie swojej inteligencji emocjonalnej.
Inteligencja emocjonalna w działaniu: dlaczego jest ważna?
Inteligencja emocjonalna uznawana jest za bardzo ważną umiejętność w świecie pracy. Wielu rekruterów i headhunterów uważa, że posiadanie jej stanowi podstawowy wymóg w procesie selekcji kandydatów na wysokie stanowiska. Ale dlaczego inteligencja emocjonalna jest tak cenna i odgrywa kluczową rolę?
Wysokie IQ, posiadanie dużej wiedzy i odpowiednich kompetencji oraz umiejętność zdobywania nowych nie stanowią już gwarancji, że pracownik będzie odnosił sukcesy na polu zawodowym. Znacznie większą rolę odgrywają czynniki emocjonalne. To właśnie umiejętność słuchania siebie i innych, nawiązywania pozytywnych relacji i łagodzenia konfliktów oraz praca dla dobra wspólnego definiują obecnie zarówno dobrego podwładnego, jak i szefa.
Odnoszący sukcesy pracownicy, menedżerowie czy liderzy cechują się wysokim poziomem inteligencji emocjonalnej. Pomaga im ona dobrze wykorzystywać i zdobywać swoje umiejętności. Są oni zawsze gotowi do dzielenia się pomysłami, do porównywania wyników i wspierania rozwoju osobistego innych. Mają w sobie dużo szacunku do ludzi, potrafią radzić sobie ze stresem i trudnymi sytuacjami oraz kreować udane środowisko pracy.
Oczywiście inteligencja emocjonalna odgrywa także znaczącą rolę w naszej sferze prywatnej. Umiejętność odczytywania uczuć, interpretowania ich oraz zarządzania emocjami własnymi i innych jest kluczowa dla samorozwoju, a także dla nawiązywania zdrowych, trwałych i wzbogacających w doświadczenia relacji.
Inteligencja emocjonalna: ćwiczenia
Inteligencja emocjonalna jest kompetencją, nad którą każdy z nas może pracować. Aby ją rozwijać niezbędne będzie wdrożenie w życie kilku zmian. Z pomocą przychodzą różnorodne ćwiczenia, wspomagające m.in. rozwijanie umiejętności rozpoznawania i wczuwania się w emocje własne i innych. Poniżej przedstawię ci kilka z nich.
1. Nazywaj emocje
Za każdym razem, gdy zaczynasz odczuwać jakiekolwiek emocje, zarówno pozytywne, jak i negatywne, staraj się je rozpoznawać i nazywać. Wyobraź sobie dzień, w którym jesteś zdenerwowany, np. na skutek kłótni z szefem lub przyjacielem, albo dzień, w którym poznałeś nową osobę.
Zatrzymaj się i zadaj sobie pytanie, jakich emocji doświadczasz. W razie potrzeby, za każdym razem zapisuj je na kartce, aby móc je potem porównać. Pamiętaj, aby skupiać się tylko i wyłącznie na emocjach, takich jak: szczęście, smutek, złość, strach, odraza.
Brak możliwości przetłumaczenia sobie niektórych emocji, które odczuwamy w środku, powoduje, że stajemy się od nich zależni i tracimy nad nimi kontrolę. Nazywanie emocji pomoże ci rozwinąć swoją samoświadomość i samokontrolę. Ponadto nabierzesz pewności siebie oraz nauczysz się poprawnie reagować w różnych sytuacjach oraz lepiej kierować swoim życiem.
2. Popracuj nad samokontrolą emocji
Osoby zdolne do kontrolowania swoich emocji są w stanie znacznie szybciej wychodzić z życiowych niepowodzeń i radzić sobie z problemami. Samokontrola emocji pomaga dostosować się do sytuacji, których doświadczasz.
Skrajne uczucia, które są nadmiernie intensywne lub trwają zbyt długo, osłabiają stabilność emocjonalną. Prowadzi to do wymykania się twoich emocji spod kontroli.
Dlatego gdy znajdziesz się w problematycznej sytuacji, nie reaguj na nią impulsywnie i zbyt gwałtownie. Staraj się opanować wszystkie spontaniczne i nieprzemyślane reakcje, ponieważ często okazują się nieskuteczne w rozwiązywaniu problemów i tylko pogarszają sytuację. Odczekaj kilka minut i gdy twoje emocje opadną, będziesz w stanie racjonalnie i skutecznie rozwiązać problemy i konflikty.
3. Obserwuj mowę ciała innych
Próbuj czytać między wierszami i dostrzegać prawdziwe uczucia ludzi, analizując ich mimikę i gesty. Choć ludzie często mówią różne rzeczy, np. aby nie ujawniać prawdy, to poprzez mowę ich ciała można wyczytać, co tak naprawdę czują. Staraj się uważnie obserwować innych i wyczuwać mniej oczywiste sposoby, w jakie ludzie komunikują swoje emocje.
Jeśli nie możesz zinterpretować mimiki twarzy, to zwróć uwagę na ton głosu, który może ujawnić ci wiele przydatnych informacji. Na przykład ton wysoki może wskazywać na stres, a niski na strach.
Obserwuj też, jak oddziałujesz na innych i jaki wpływ na nich wywierasz. Zrozumienie emocji innych to tylko kolejny krok, który pozwala poprawić inteligencję emocjonalną. Musisz uświadomić sobie, jaką reakcję wywołujesz w ludziach. Czy twoja obecność denerwuje twoich bliskich? Jak zmienia się rozmowa, gdy wchodzisz do pokoju?
Pomyśl o tym, co powinieneś w sobie zmienić. Jeśli masz tendencję do wszczynania kłótni z ludźmi, którzy cię kochają i wspierają lub jeśli widzisz, że ludzie nie wykazują entuzjazmu, gdy mijają cię na ulicy, to znak, że powinieneś zmienić swoje nastawienie i być bardziej wrażliwy na emocje innych.
4. Zwiększ swoją empatię
Empatia oznacza umiejętność postawienia się w sytuacji innych i podejmowanie prób zrozumienia ich emocji. Słuchając i zwracając uwagę na to, co mówią ludzie, możesz lepiej zrozumieć ich uczucia. Aktywne słuchanie to jedna z umiejętności społecznych, którą wszyscy powinniśmy stosować, ale w praktyce robimy to bardzo rzadko. Istnieje duża różnica między słuchaniem a słyszeniem. Aktywne słuchanie skupia się bowiem nie tylko na słowach, ale uwzględnia także niewerbalne sposoby wyrażania emocji.
Aby poprawić swoje zdolności empatyczne, postaw się na miejscu innych. Pomyśl, co byś odczuwał, gdybyś był w takiej samej sytuacji jak oni. Wyobraź sobie, jak dane doświadczenia wpłynęłyby na ciebie i jakie wsparcie możesz zaoferować.
Gdy ktoś odczuwa silne emocje, zadaj sobie pytanie: „Jak bym zareagował na jego miejscu? Co bym zrobił?”. Kiedy ktoś ci się zwierza, zwracaj uwagę na to, co mówi, słuchaj uważnie i traktuj go bardzo delikatnie. Zamiast dopowiadać sobie pewne kwestie, wykazuj zainteresowanie, zadawaj pytania, aby rozmówcy wiedzieli, że jesteś zaangażowany w rozmowę.
Inteligencja emocjonalna: polecana książka
Jeśli chcesz jeszcze bardziej pogłębić swoją wiedzę na temat inteligencji emocjonalnej, jednym z najlepszych wyborów czytelniczych jest książka, wspomnianego już Daniela Golemana, pt. „Inteligencja emocjonalna”.
Ten światowy bestseller udzieli ci odpowiedzi na wiele nurtujących cię pytań z zakresu psychologii i socjologii. Książka zawiera liczne przykłady i odniesienia do badań naukowych, które potwierdzają stawiane przez autora tezy.
Autor opisuje zachodzące w ludzkim umyśle procesy, a także sposób funkcjonowania i kształtowania się emocji. Goleman podaje czytelnikom niezwykle cenne i praktyczne wskazówki na temat posługiwania się uczuciami i radzenia sobie z nimi oraz proponuje skuteczne metody komunikacyjne. Dzięki lekturze książki „Inteligencja emocjonalna” nauczysz się rozumieć drugiego człowieka i podchodzić do niego z większą dozą empatii.
Z tej książki dowiesz się także, jaki wpływ na różne sfery naszego życia – towarzyskiego, zawodowego czy rodzinnego – wywiera inteligencja emocjonalna i jak skutecznie rozwijać ją u siebie i u naszych dzieci. Poradnik będzie więc cennym źródłem wiedzy dla tych, którzy poszukują przyczyn problemów w pracy, szkole czy w kontaktach towarzyskich.
Po zapoznaniu się z treściami dostępnymi w lekturze, bez wątpienia nauczysz się lepiej kształtować i rozumieć emocje swoje oraz innych. Dodatkowo wzmocnisz swoją inteligencję emocjonalną i popracujesz nad rozwojem osobistym. Książkę możesz dostać pod tym linkiem.
Inteligencja emocjonalna: polecany kurs
Na koniec zachęcam cię również do zapoznania się z kursem „Inteligencja emocjonalna” autorstwa Tomka Kwiecińskiego. Autor, będący coachem i trenerem rozwoju osobistego, zadba o to, abyś nauczył się kontrolować swoje emocje i nie dopuszczał do tego, aby niepotrzebnie i błędnie sterowały twoim życiem. Biorąc udział w 15-dniowym kursie, otrzymasz 15 nagrań video, 15 ćwiczeń coachingowych, tapety motywacyjne oraz specjalne zaświadczenie ukończenia szkolenia.
W trakcie kursu dowiesz się, jak rozpoznawać i nazywać swoje emocje. Nauczysz się też akceptacji swoich stanów emocjonalnych oraz panowania nad trudnymi uczuciami. Będziesz miał również okazję do przyjrzenia się sytuacjom z przeszłości i przeanalizowania ich pod zupełnie nowym kątem. Dodatkowo zrozumiesz, jakie mechanizmy rządzą naszymi emocjami, dzięki czemu poznasz ich prawdziwą naturę i łatwiej nad nimi zapanujesz.
Tomek Kwieciński pomoże ci rozwinąć empatyczne zachowania, co sprawi, że lepiej zrozumiesz innych ludzi i zbudujesz z nimi trwalsze relacje. Podczas kursu przećwiczysz odpowiednie reakcje na określone bodźce i przejmiesz kontrolę nad swoim umysłem.
Uczestnictwo w kursie z pewnością sprawi, że wzmocnisz swoją inteligencję emocjonalną, a jakość twojego życia znacznie się poprawi! Kliknij tutaj i weź udział w kursie.
Dziękuję za przeczytanie tego wpisu. Mam nadzieję, że zawarte w nim informacje zachęcą cię do pracy nad inteligencją emocjonalną oraz do dalszego kształcenia się w tym kierunku i rozwijania swoich kompetencji. Życzę powodzenia w twojej dalszej drodze ku rozwojowi osobistemu!
