Świat narcystycznych osób składa się z oszustw, kłamstw i manipulacji. W tej ostatniej kategorii wyróżnia się triangulacja narcyza – technika, której używa on, by zaznaczyć swoją władzę i osłabić ofiarę.
Ale czym jest narcystyczna triangulacja? Jak się rozwija i jaki ma wpływ na twoje życie? A przede wszystkim, jak się przed nią bronić? Artykuł ten powstał z myślą o tym, by wyjaśnić zjawisko triangulacji raz, a dobrze.
Poniżej dowiesz się, czym jest triangulacja w psychologii i jakie cechy ma ta wykorzystywana przez narcyza. Znajdziesz tu wiele przykładów, dzięki którym rozpoznasz ją bez trudu. Omówimy także skutki triangulacji narcyza oraz sposoby na to, by jej przeciwdziałać.
Przez lekturą proponuję, abyś poświęciła kilka minut na wykonanie testu online, który znajdziesz poniżej. Jest on darmowy. Pomoże ci rozpoznać, czy osoba, z którą masz do czynienia jest narcyzem. Kliknij poniżej:
Test na narcyzm
Dowiedz się, czy mężczyzna lub kobieta cierpi na patologiczny narcyzm lub przejawia narcystyczne cechy osobowości
Spis treści
Czym jest triangulacja: psychologia
Na początku należałoby wytłumaczyć, czym w ogóle jest triangulacja w psychologii. Nie każda bowiem triangulacja należy do repertuaru narcystycznych manipulacji. Bywa, że ma ona nawet pozytywny wydźwięk i jest czymś zupełnie naturalnym.
Mówiąc najprościej, triangulacja, sama w sobie, polega na włączeniu osoby trzeciej (lub osób trzecich) do sytuacji, którą rozgrywamy z inną osobą. Zwykle oczekujemy, że ta osoba nas poprze lub dokona sprawiedliwego osądu, przedstawi swój punkt widzenia i np. pomoże nam wyjaśnić sporną kwestię.
W pozytywnym kontekście to może być sytuacja, kiedy pracujemy z drugą osobą nad jakimś projektem. Gdy mamy wątpliwości, prosimy o wsparcie wspólnego przełożonego, który wydaje opinię czy przyznaje komuś rację.
Taka sytuacja, o ile nie ma w niej jakiejś złośliwości, jest odbierana całkowicie normalnie.
Często jednak za pomocą triangulacji człowiek próbuje coś uzyskać, nie do końca grając fair play. Klasycznym przykładem są przepychanki rodziców, którzy wykorzystują w nich dzieci jako punkt odniesienia i źródło argumentów, nie licząc się z tym, w jakim położeniu je stawiają.
Triangulacja może być przeprowadzana bardziej lub mniej jawnie. Gdy wszyscy uczestnicy wiedzą, że wchodzą ze sobą nawzajem w relację, jest to jawne.
Kiedy natomiast osoba trzecia jest wykorzystywana bez swojej wiedzy i woli, będzie to niejawne. Narcyz najchętniej (choć nie tylko) sięga po tę drugą opcję.
Triangulacja narcyza: co to?
Triangulacja narcyza jest natomiast techniką czysto manipulacyjną. Ma ona na celu przede wszystkim osłabienie jego ofiary pod różnymi względami: od jej samooceny po kontakty z innymi ludźmi.
Dla niego (lub dla niej, bo triangulację stosują także kobiety) z kolei jest nie tylko sposobem na umocnienie władzy, ale też metodą na własne ukryte lęki.
Narcyz w swoich rozgrywkach wykorzystuje strony trzecie nie tylko po to, by przyznały mu rację. Potrafi również budować tak złożoną grę, wzbudzając w ludziach, szczególnie najbliższych skrajne emocje – z zazdrością na czele.
Celem narcyza może być np. skłonienie cię do rywalizacji z inną kobietą (lub mężczyzną) o jego (lub jej) względy. Może też chcieć osłabić twoje poczucie własnej wartości przez porównywanie cię z kimś lub traktowanie cię gorzej od tej osoby.
Może też za twoimi plecami tworzyć koalicję z innymi, opowiadać o tobie kłamstwa, nastawiać cię przeciwko komuś i wzajemnie. To wszystko to triangulacja.
Dodatkowo triangulacja może być połączona z gaslightingiem. Wówczas strony trzecie zostaną wykorzystane do tego, by potwierdzić twoje zaburzenia lub niestabilność emocjonalną. To szczególnie patologiczne i niebezpieczne oblicze tej manipulacji.
Podsumowując, triangulacja narcyza to narcystyczna forma przemocy wobec ofiary. Jakie może przybierać postaci i jak z nią walczyć? Dowiesz się za moment.
Tymczasem zachęcam cię do rzucenia okiem na poradnik „Sposób Na Narcyza” i „Sposób Na Narcyzkę„, który stanowi kompendium wiedzy, niezbędne osobie, która wpakowała się w relację z narcyzem.
Metoda pozwalająca bronić się przed narcystyczną osobą, odpowiedzieć na jej manipulacje, zdobyć ją lub skłonić do powrotu
Narcystyczna triangulacja: jak ją rozpoznać?
Zobaczmy teraz, jak rozpoznać triangulację narcyza. Poniżej znajdziesz 6 najczęściej spotykanych przykładów. Większość dotyczy relacji z partnerem, ale niektóre przekładają się również na inne relacje z narcystyczną osobą, np. rodzicem czy znajomym.
Będziemy mówili o nich głównie w kontekście narcystycznego mężczyzny, ale wiedz, że narcystyczna kobieta będzie stosowała analogiczne działania.
1. Wzbudzanie zazdrości
Najbardziej powszechnym przykładem narcystycznej triangulacji jest wzbudzanie zazdrości i atmosfery rywalizacji między partnerką a inną kobietą. Może się to odbywać w zasadzie w dwóch wariantach.
Narcyz może romansować z inną kobietą i specjalnie się z tym nie kryć. Kochanka wie, że jest „tą drugą”, ale jednocześnie narcyz wykorzystuje sytuację, by obie kobiety rywalizowały o jego względy. Manipuluje, poświęcając czas i uwagę jednej i drugiej na zmianę.
Czasami jednak kobieta, która służy narcyzowi do triangulacji o niczym nie wie. Narcyz flirtuje z nią, umawia się, pisze do niej, ale robi to wyłącznie po to, by wzbudzić zazdrość w partnerce. W rzeczywistości może nawet nie mieć żadnej poważniejszej relacji z osobą, którą posłużył się do triangulacji.
2. Porównywanie
Do wzbudzaniu zazdrości i osłabienia samooceny narcyzowi posłuży triangulacja z wykorzystaniem porównania. Sprytnie połączy kłótnie z partnerką i pretensje do niej z mimowolnym wychwalaniem kogoś innego – najczęściej innej kobiety.
Klasycznym przykładem jest oskarżanie, że partnerka o siebie nie dba i nie poświęca mu uwagi, a po chwili wspomnienie o tym, że narcyz ma nową, atrakcyjną koleżankę w pracy albo że jego przyjaciel ma piękną, mądrą i zdolną narzeczoną. Zabieg ten jest bardzo prosty, a jednocześnie sprawia dużo bólu ofierze.
Triangulację z wykorzystaniem porównań narcyz może też wykorzystywać w stosunku do swoich dzieci albo podwładnych, co dodatkowo powoduje polaryzację tych osób, które w przeciwnym razie nie miałyby powodu, by się nie lubić czy ze sobą rywalizować.
3. Nagrody i kary
Kolejnym sposobem narcyza na wciągnięcie w grę dwóch osób – ofiary i tej trzeciej – jest posługiwanie się systemem kar i nagród. Podobnie jak w poprzednich przykładach, chodzi o to, by dawać od siebie to, co najlepsze nie najbliższym, ale osobom postronnym.
Jeśli narcyz będzie chciał wzbudzić zazdrość w partnerce, nagrodzi jakoś inną kobietę, np. pośle jej komplement albo zadzwoni do niej z życzeniami. Jednocześnie dla partnerki będzie niedostępny, oschły lub złośliwy.
Ten sam zabieg może zastosować, po prostu pokazując, jak lepiej traktuje osoby, które nie są mu bliskie, od tych, które są z nim związane. Na przykład może podlizywać się szefowi, ale pomiatać swoją partnerką.
Tu znów mamy do czynienia z mechanizmem, który łatwo wykorzystać w stosunku do każdego, dla kogo narcyz jest kimś bliskim (rodziną, partnerem) lub przełożonym.
4. Punkt odniesienia
Kolejnym obliczem triangulacji jest ustawianie postronnej osoby w roli autorytetu i robienie z niej punktu odniesienia. Do takich sytuacji może dochodzić w środowisku pracy, ale też w relacjach prywatnych.
W pracy jest to dość oczywiste. Narcyz wybiera osobę, która ma być autorytetem w jakiejś kwestii, choć wcale nie ma do tego kwalifikacji. Powołuje ją jednak do dokonania oceny pracy kogoś, kto ma znacznie wyższe kwalifikacje. Konflikt gotowy.
W związku narcyz będzie bardziej liczył się ze zdaniem osób postronnych. Nie tylko zignoruje opinię partnerki, a wyniesie na piedestał kogoś innego. Może nawet posunąć się do zwrócenia się do innej osoby w celu oceny partnerki (np. do jej rywalki).
W ten typ triangulacji wpisuje się także wciąganie dzieci w konflikt w celu wydania werdyktu, który z rodziców ma rację.
5. Plotkowanie
Przedostatni sposób na triangulację wymaga od narcyza bardzo sprawnego poruszania się wśród różnych osób w celu manipulowania kontaktami między nimi. Wyobraźmy sobie, że narcyz jest zazdrosny, że jego partnerka jest bardzo lubiona w towarzystwie lub ma bliskie relacje z przyjaciółmi. Co może zrobić?
Wystarczy, że zacznie rozpuszczać plotki. Wśród znajomych rozpowszechni negatywną opinię o swojej partnerce.
Może to robić w sposób bardzo wyrafinowany, niby pół żartem-pół serio, po to, by ją upokorzyć i osłabić jej pozycję. Może też mimochodem przywołać jej słowa (nawet zmyślone) na czyjś temat, by skłócić ją z tą osobą.
Co więcej to samo będzie robił w drugą stronę, bo tylko tak unicestwi relacje wciągniętych w grę osób. Jeśli masz w pracy tego typu mąciciela, to niewykluczone, że też jest narcystyczny.
6. Pomijanie
Ostatni przykład triangulacji, o którym dzisiaj wspomnimy, to zwyczajne pomijanie danej osoby w relacji do innych osób. Właśnie fakt, że omija się osobę „ważniejszą” na rzecz „mniej ważnych” powoduje, że mamy do czynienia z triangulacją, czyli włączeniem stron trzecich.
Tu znów najlepszych przykładów dostarczą nam relacje partnerskie i zawodowe, ale też towarzyskie. Narcyz celowo będzie pomijał osoby, które powinny być uwzględnione.
Może to robić np. nie pytając ich o zdanie, nie informując o czymś istotnym, nie zapraszając ich, ustawiając je na wszelkie sposoby poza marginesem.
Taki zabieg znów może być połączony z gaslightingiem, jeśli narcyz uzasadnia pomijanie tym, że dana osoba nie jest do końca zrównoważona albo po prostu gorsza, słabsza, mniej efektywna, zapominalska i dlatego należy ją pominąć.
Skutki triangulacji narcyza
Jak się domyślasz, konsekwencje bycia ofiarą takiej manipulacji mogą być całkiem poważne. Wpływają na samopoczucie nie tylko w towarzystwie samego narcyza, ale też innych osób, które potencjalnie mogą być przez niego włączane do triangulacji.
Pierwszy skutek jest taki, że twoja samoocena jeszcze bardziej obrywa. Czujesz się gorsza, a narcyz daje ci do zrozumienia, że wszystko, co robisz, a także to, jaka jesteś, jest ciągle poddawane ocenie innych. A w tej ocenie niemal zawsze wypadasz negatywnie.
Dodatkowo w relacji z partnerem wpadasz w szpony zazdrości. Narcyz cię do tego prowokuje, więc odczuwasz stały niepokój, próbujesz go kontrolować, wściekasz się i frustrujesz, bo widzisz, że poświęca on innym więcej uwagi, flirtuje, a może nawet zdradza.
Nie radzisz sobie z tymi emocjami i znów twoje poczucie własnej wartości słabnie. Przestaniesz czuć się pewna siebie, swoich zalet i swoich kompetencji. Czy to w związku, czy to w pracy, będziesz mieć ciągle wątpliwości, czy jesteś coś warta i jak zostaniesz oceniona przez otoczenie.
Na dłuższą metę taki stres i niepokój mogą mieć dramatyczne skutki!
Triangulacja niszczy też twoje relacje z innymi ludźmi. To może być obca kobieta, która nawet nie wie, że postrzegasz ją jako rywalkę. To mogą być znajomi, którzy pod wpływem narcyza zaczną się od siebie odsuwać. Albo dzieci, które będą minimalizować z tobą kontakt.
Narcyz może cię odizolować kompletnie od otoczenia i uzależnić całkowicie twoje poczucie tożsamości i samoocenę od niego. A to nic innego, jak przepis na toksyczny związek.
Triangulacja narcyza: jak się uwolnić?
Chociaż narcyz może wydawać się doskonałym strategiem, nie jest wcale takim geniuszem zła, za jakiego się uważa. Zawsze wykorzystuje swoje ofiary, gdy te przeżywają chwilę słabości. Jeśli więc uważasz, że jesteś ofiarą triangulacji, nie panikuj: możesz się jeszcze wybronić!
Pierwsza rzecz, którą musisz zrobić, to dbać o siebie, pielęgnować swoje pasje i hobby, nie rezygnować ze studiów i/lub pracy w imię uszczęśliwiania drugiej osoby. Innymi słowy, nie możesz rezygnować z siebie, nie możesz się izolować i przestać rozwijać.
Bądź świadoma swojego potencjału i nie pozwól, aby sarkastyczne uwagi czy najostrzejsze złośliwości wyprowadziły cię z równowagi. Reaguj na nie chłodno, nie dając się wciągnąć w daremne kłótnie, które mają na celu podkopanie twojej samooceny.
Kiedy osiągniesz tę pewność siebie, odbierzesz władzę narcyzowi. Będziesz świadoma własnej wartości, która nie zależy od innych, a tym bardziej od niego.
Będziesz wiedziała, że jesteś niezależna, nie będziesz żyła w strachu, że zostaniesz porzucona, a co za tym idzie, próba triangulacji nie powiedzie się i będzie miała o wiele mniej tragiczne skutki.
Niekiedy też dobrze jest doprowadzić do konfrontacji ze stroną trzecią. Szczególnie jeśli to ktoś, na kim ci zależy, np. przyjaciółka czy ktoś z rodziny. Może się okazać, że szybko dogadacie się i zawrzecie sojusz.
Poza tym, porozmawiaj z kimś, komu ufasz, ale kto nie jest wykorzystany do triangulacji i zwierz się mu ze swojego problemu. To może być terapeuta, ale też inna bliska ci osoba. W obliczu absurdu całej tej sytuacji, może dodać ci pewności siebie, wesprzeć w starciu z narcyzem i trafnie doradzić.
Na koniec polecam zapoznanie się z e-bookami „Sposób Na Narcyza” i „Sposób Na Narcyzkę„, które w sposób kompleksowy omawiają relację z narcyzem (lub narcyzką).
Analizują wszystkie szczegóły związane zarówno z kwestią narcystycznej triangulacji i innych możliwych manipulacji, jakim można ulec, żyjąc z osobą cierpiącą na narcystyczne zaburzenie osobowości, ale także techniki, jakie należy zastosować, aby powrócić do prowadzenia godnego i szczęśliwego życia.
Metoda pozwalająca bronić się przed narcystyczną osobą, odpowiedzieć na jej manipulacje, zdobyć ją lub skłonić do powrotu
