Toksyczny facet to chyba najgorszy materiał na stałego partnera. Niemniej jednak wiele kobiet wiąże się z takim właśnie typem mężczyzn. Dlaczego to robią? Czemu nie potrafią w porę się wycofać, a później nie są w stanie opuścić takiej relacji?
Toksyczni mężczyźni potrafią być niestety, przynajmniej na początku, bardzo pociągający, co zwłaszcza dla niepewnej siebie, łatwo uzależniającej się kobiety, może być bardzo zgubne. Dlatego właśnie im więcej informacji zdobywamy na ten temat, tym większa szansa na to, że uchronimy się przed związkiem z toksycznym partnerem.
W związku z powyższym w dzisiejszym wpisie wyjaśnimy sobie, jak rozpoznać toksycznego faceta. Omówimy przede wszystkim typowe dla niego zachowanie. Odpowiemy również na jedno z najczęściej zadawanych pytań: czy toksyczny facet może się zmienić? A jeśli tak, to jak go do tego zachęcić. Na koniec dostarczę ci kilka wskazówek, jak sobie radzić z taką toksyczną osobowością.
Zanim zaczniemy, chcę zaproponować ci jeszcze zrobienie krótkiego bezpłatnego testu online. Jako że jednym z typów toksycznych partnerów może być narcyz, warto jest już na wstępie przekonać się, czy ten problem dotyczy też twojej relacji. Test pozwoli ci wstępnie ustalić, ile cech z narcyza jest w twoim toksycznym facecie.
Dowiedz się, czy on jest narcyzem
Spis treści
Toksyczny facet: zachowanie
Zastanówmy się zatem, jak rozpoznać toksycznego faceta we wczesnej fazie znajomości. Od razu ci powiem, że nie jest to łatwe, ponieważ takie osoby zwykle ukrywają na początku swoje prawdziwe oblicze po to, żeby nie dać się zdemaskować i omotać swoją ofiarę. Dopiero, gdy są pewni swojej kontroli nad jej życiem, zaczynają dawać się we znaki.
Na blogu Rozwój Do Potęgi wielokrotnie już podejmowaliśmy temat trudnych relacji z toksycznymi partnerami. Zachęcam ci lekturę wpisu Toksyczny narcyz, w którym poznasz 9 najbardziej typowych cech toksycznego narcystycznego mężczyzny. Jednocześnie, warto sięgnąć do wpisu Toksyczny związek, by dowiedzieć się, co go cechuje i jak się z niego wydostać.
Przejdźmy teraz do zachowań, które zaobserwujesz u toksycznego partnera i które powinny być dla ciebie ważnym sygnałem ostrzegawczym.
Zmienność traktowania
Jak już wspomniałem, toksyczny facet na początku będzie sprawiał wrażenie bardzo pociągającego i pewnego siebie, a nawet szarmanckiego. Takie facet z zaangażowaniem cię uwodzi, ale nie po to, żeby później potwierdzić, że jest doskonałym materiałem na stałego partnera.
Gdy tylko poczuje się pewnie, zacznie traktować cię znacznie gorzej. Będzie odnosił się do ciebie z wyższością, generował konflikty i wzbudzał poczucie winy. Tak naprawdę, jak tylko na początku znajomości dostrzegasz takie sygnały, powinnaś mieć się na baczności. Facet, który ma zdrowe podejście, będzie cię zdobywał po to, by stworzyć z tobą udany związek, a nie by móc się na tobie wyżywać.
Zmienność traktowania zasadza się na jeszcze jednej rzeczy. Toksyczni partnerzy często stwarzają sytuację, w której masz wrażenie, że musisz zasłużyć na ich uczucie. W tym celu na zmianę pozwalają się do siebie zbliżyć i obchodzą się chłodno, odtrącają. Zaczynasz wierzyć, że musisz tak się gimnastykować, żeby twoje zachowanie zawsze spełniało jego oczekiwania. Problem w tym, że te oczekiwania nawet nie są jasne.
Dodatkowo bardzo charakterystyczną cechą jest to, że facet inaczej traktuje cię w różnych okolicznościach. Przy twojej rodzinie i znajomych może być do rany przyłóż, sam na sam może stawać się wstrętnym gnojkiem, a w jego kręgach będzie protekcjonalny i lekceważący.
Manipulacje
Kolejną cechą jest stosowanie manipulacji. To zachowanie typowe zwłaszcza dla narcystycznych osobowości. Warto poczytać o tym więcej w e-booku „Sposób Na Narcyza„, w którym wytłumaczone zostały rodzaje manipulacji oraz skuteczne metody, jak sobie z nimi radzić. Kliknij poniżej, by dowiedzieć się więcej.
Strategia, która pozwala bronić się przed narcyzem, zdobyć go, odzyskać lub uwolnić się od niego
Jak rozpoznać, że jesteśmy ofiarami manipulacji? Przede wszystkim, gdy nie zgadzają się nam fakty i gdy mamy poczucie, że albo tkwimy w jakimś kłamstwie, albo nasze odbieranie rzeczywistości jest zaburzone. Twój partner może wmawiać ci przede wszystkim wiele rzeczy: zachowania, słowa, cechy charakteru, postawę. Jeśli coś ci mówi, że koloryzuje, naciąga prawdę, a przy tym inni to potwierdzają, to może być manipulacja.
Innym przejawem manipulowania jest to, że podejmujesz decyzje, które nie są zgodne z twoimi przekonaniami. Toksyczny facet może tak wszystko ustawić, że np. zgodzisz się na coś, co ci nie odpowiada. W ten sposób wyraźnemu osłabieniu ulega twoja asertywność. Co więcej, manipulator sprawi, że będziesz myśleć, że on ma na uwadze tylko twoje dobro.
Atak na twoją samoocenę
Pewnie zastanawiasz się, jak jeszcze toksyczny facet może przejąć nad tobą kontrolę, zanim się obejrzysz. Zasadniczą częścią jego strategii jest osłabienie twojej samooceny, która prawdopodobnie i tak już wcześniej nie należała do najmocniejszych. Atak na samoocenę powoduje, że kilka efektów, które finalnie uzależniają cię od toksycznej relacji.
Po pierwsze tracisz poczucie własnej wartości. Nagle okazuje się, że się do niczego nie nadajesz, nic nie potrafisz, jesteś niesamodzielna. Dokonujesz głupich wyborów, nie umiesz o siebie zadbać, jesteś nieatrakcyjna. Masz nieodpowiednie grono znajomych i mało prestiżową pracę. Można wymieniać bez końca…
Po drugie fakt, że twój partner jeszcze z tobą jest, mimo tych wszystkich wad, jest jak łaska z nieba. On wskazuje ci tylko, co możesz poprawić, i powinnaś przyjąć te uwagi do siebie i coś ze sobą zrobić. Jeśli nie zrobisz, to on straci tobą zainteresowanie, bo będziesz dla niego i w ogóle dla całego świata nikim.
W ten sposób ty coraz bardziej wątpisz w swoje możliwości, a coraz bardziej wierzysz w jego. Uzależniasz od jego opinii coraz więcej sfer swojego życia, aż stajesz się niewolnikiem jego humorów i manipulacji. Ze związku wyjdziesz z poczuciem, że na nic lepszego nie zasługujesz.
Przemoc i agresja
Stosowanie przemocy i agresywne zachowania wydają się klasyką toksycznych relacji. Co więcej, dopóki nie doświadczy się takiego traktowania, ma się pewność, że się nie wyrazi na nie zgody. A przecież jest tak wiele związków, w których do przemocy dochodzi, a jednak ofiara nie jest w stanie uwolnić się, bo zdążyła już się uzależnić w efekcie procesów opisanych wyżej.
Warto mieć świadomość, że przemoc i agresja nie objawia się tylko poprzez atak fizyczny. To wiele innych zachowań, które często nawet trudniej komuś udowodnić. Na czele stoi przemoc psychiczna. Może objawiać się ona wprost poprzez robienie awantur, obelgi, groźby, słowne upokarzanie. Ale bywa, że są to bardzo subtelne komentarze, które wywołują lęk, stres i niepokój oraz obniżają samoocenę ofiary.
Przemoc może mieć też postać utrudniania dostępu do środków do życia, zmuszania do podejmowania czynności wbrew woli osoby (np. seksualnych), izolowania od znajomych i rodziny czy nadmiernej kontroli, np. telefonu. Jest znakiem przekraczania granic i braku szacunku oraz sadystycznych skłonności.
Budowanie zależności
Uzależnienie emocjonalne i na innych płaszczyznach jest konsekwencją wszystkich rzeczy, o których pisałem wyżej. Z niską samooceną, zastraszona, zmanipulowana możesz tylko „podłączyć” własną egzystencję do swojego toksycznego faceta.
W efekcie twoje emocje, odczucia, refleksje, spostrzeżenia, opinie – wszystko to, co związane jest z twoim życiem wewnętrznym – jest teraz uzależnione od niego. Mówiąc wprost, to on decyduje o tym, co masz myśleć i czuć. Jak to zrobi? Wystarczy, że będzie lekceważył czy też deprecjonował wartość twojego zdania i twoje samopoczucie. Powie, że to głupie, bez sensu, nielogiczne. Stwierdzi, że histeryzujesz, przesadzasz, jesteś niedojrzała.
Co więcej, może uzależnić cię finansowo, mieszkaniowo i towarzysko. Uzna, że możesz rzucić pracę i zająć się domem, bo on wystarczająco dobrze zarabia. Nie pozwoli ci rozwijać się zawodowo i naukowo, przedstawiając pozornie rozsądne argumenty. Postara się też, abyś nie miała dokąd uciec. Ograniczy twoje kontakty z bliskimi, a kontakty z jego znajomymi będzie ściśle kontrolował.
Budowanie zależności jest oczywiście długotrwałym procesem i możliwe, że nie zauważysz na samym początku jego oznak. Jeśli jednak facet od razu po poznaniu cię, zacznie decydować o twoim życiu pod przykrywką uczuciowego zaangażowania, miej się na baczności i dla bezpieczeństwa zachować dystans.
Czy toksyczny facet może się zmienić?
Na pewno zastanawiasz się, czy ktoś, kto jest toksyczny, może się zmienić. Innymi słowy, czy jest szansa, że w wyniku leczenia, autorefleksji lub twoich słów i zachowań zacznie zmieniać swoje postępowanie i traktowanie ciebie.
Już na samym wstępie ci powiem, że osoby, które są bardzo toksyczne, mają niemal zerowe szanse na cudowną przemianę. Musiałyby właściwie zaprzeczyć swojemu dotychczasowemu istnieniu, podać pod wątpliwość cały swój obraz rzeczywistości. Brzmi przerażająco? Owszem, zburzenie świata i zbudowanie go na nowo wydaje się niemal nierealne. Wymagałoby gigantycznego wkładu pracy.
Osoba toksyczna funkcjonuje w społeczeństwie, ponieważ stosuje różne skrajne rozwiązania, dzięki którym może sprawić, że inni działają pod jej dyktando. Skuteczność tych działań sprawia, że w życiu nie dojdzie do punktu, w którym stwierdzi, że musi zmienić cały swój ogląd.
Nie prezentuje się to najlepiej, ale spróbujmy przyjrzeć się jeszcze tezie przeciwnej. W niektórych okolicznościach bowiem taka osoba może przejść pewną przemianę.
Po pierwsze wiele zależy od stopnia nasilenia danych cech i zachowań. Na przykład mężczyzna może nie być patologicznym, psychopatycznym narcyzem, ale mieć jedynie narcystyczny rys. Ma pewną skłonność do toksycznych zachowań, ale dzięki pewnym strategiom można próbować je jeszcze naprostować.
Drugą istotną rzeczą jest poziom introspekcji, czyli wglądu w siebie. Bywa, że osoba przejawiająca pewne toksyczne zachowania potrafi mimo wszystko przeanalizować je i dostrzec ich toksyczność. Wówczas jest na najlepszej drodze do tego, by sobie pomóc i je naprawić.
Podsumowując, osoba toksyczna musi dojść do momentu, kiedy zacznie kwestionować swoje podejście. Dostrzeże toksyczność własnej postawy albo po prostu uzna, że jej zachowanie czyni ją nieszczęśliwą. Może wówczas zgłosić się na terapię i pogłębić introspekcję, rozpoczynając długą i ciężką pracę nad sobą. Jeśli w niej wytrwa, możliwe, że na stałe się zmieni.
Jak sobie radzić z toksycznym facetem?
Przykra prawda jest taka, że na toksycznego faceta najlepiej działa izolacja. Jeśli w mężczyźnie z twojego otoczenia, który próbuje się do ciebie zbliżyć, rozpoznajesz toksyczne cechy i zachowania lub słyszałaś o nich od innych, zachowaj dystans.
Nie musisz go zupełnie przekreślać, bo nie chodzi o budowanie uprzedzeń na pogłoskach. Jednak rozwijanie relacji powinno odbywać się w swoim tempie i tym bardziej, jeśli ktoś budzi twoje wątpliwości, lepiej tego tempa nie przyspieszać.
Jeśli jesteś już blisko z narcyzem lub innym toksycznym typem i czujesz, że powoli zaczyna przejmować kontrolę nad twoim życiem, staraj się odzyskać dla siebie jak najwięcej. Nie zrywaj kontaktu ze swoimi znajomymi i rodziną. Nie rzucaj pracy i bądź zadbaj o swoje prywatne finanse.
W sytuacji, kiedy mężczyzna ten próbuje przekroczyć granice, musisz mu przypominać, gdzie one leżą. Pielęgnuj asertywność i nie zgadzaj się na wszystko. Pamiętaj o konsekwencji, bo każda taryfa ulgowa zostanie wykorzystana przeciwko tobie.
Radzenie sobie z toksyczną osobowością ma jeszcze wiele innych niuansów. Sięgnij po poradnik „Sposób Na Narcyza„, by dowiedzieć się, jak rozmawiać z toksycznym narcyzem, jak pokonać go jego własną bronią, jak z nim wytrzymać i jak go w razie czego zostawić.
Strategia, która pozwala bronić się przed narcyzem, zdobyć go, odzyskać lub uwolnić się od niego
