Czym z definicji jest rozpad małżeństwa? Czy rozpad związku małżeńskiego zawsze oznacza rozwód? Jakie są jego oznaki i przyczyny? W dzisiejszym wpisie spróbujemy udzielić sobie odpowiedzi na te wszystkie pytania.
Rozpad małżeństwa to temat skomplikowany i obciążony silnymi, negatywnymi emocjami. Z jednej strony mówimy tu o prawnym aspekcie rozpadu małżeństwa i jego konsekwencjach, z drugiej – o faktycznym rozpadzie związku, rozstaniu.
Za formalnymi określeniami jak „niezgodność charakterów” czy „cudzołóstwo” kryją się prawdziwe ludzkie dramaty, bo też rozpad małżeństwa, nawet, jeśli finalnie przynosi ulgę, praktycznie zawsze jest ciężkim czy wręcz traumatycznym doświadczeniem.
Z artykułu dowiesz się, jakie są oznaki rozpadu małżeństwa. Następnie omówimy najważniejsze i najczęstsze jego przyczyny. Oddzielnie zajmiemy się kwestią rozpadu małżeństwa po 20 latach – zjawiska wcale nie tak rzadkiego, które ma specyficzne podłoże.
Zakończymy natomiast rozważaniami na temat tego, jakie kroki możemy podjąć i na jakie konsekwencje musimy się przygotować w obliczu rozpadu związku małżeńskiego.
Przed przystąpieniem do lektury zachęcam cię do zrobienia darmowego testu online, dzięki któremu ostatecznie ocenisz kondycję twojego związku małżeńskiego. Wypełnienie go zajmie tylko kilka minut, a dostarczy ci cennych informacji.
W jakiej kondycji jest Twój związek?
Spis treści
Rozpad małżeństwa: oznaki
Wiele par przechodzących przez kryzys w związku zadaje sobie pytanie, czy to już naprawdę koniec ich relacji.
Oczywiście, oznaki rozpadu małżeństwa nie są uniwersalnymi wyznacznikami, ale pomagają się mimo wszystko zorientować, czy zapaliła się już czerwona lampka i musimy zacząć poważnie zastanawiać się nad kondycją naszego małżeństwa.
Jeśli dodatkowo chcesz zgłębić temat na własną rękę, polecam ci poradnik „Pogotowie Dla Związku”, w całości poświęcony radzeniu sobie w czasie kryzysu w związku.
To obszerne i rzetelne opracowanie, które rozkłada na czynniki pierwsze złożone konflikty małżeńskie, proponując gotowe rozwiązania dla danych sytuacji. Możesz zapoznać się z jego zawartością, klikając ten link.
Jak zażegnać kryzys w związku oraz odbudować uczucie, zaufanie i namiętność między partnerami
Oskarżanie i obrona
W związku małżeńskim, który wkracza w krytyczną fazę, charakterystyczne są coraz częstsze konflikty, w których kluczową rolę odgrywają z jednej strony wzajemnie rzucane oskarżenia, z drugiej – postawa obronna.
Oskarżanie zaognia konflikt i w zdecydowanej większości przypadków skutecznie prowadzi do rozpadu relacji, jako że uniemożliwia dojście do porozumienia. Przejawia się to wzajemnym obarczaniem winą, wypominaniem i zrzucaniem odpowiedzialności.
Postawa obronna natomiast wiąże się ze skrywanym strachem i bólem. Nie chcemy się faktycznie zmierzyć z problemem, który trawi nasz związek, w związku z czym nasze relacje opierają się na nieustannych atakach i defensywie.
Negatywne uczucia
Negatywne uczucia to szerokie pojęcie, ale mam tu na myśli przede wszystkim negatywne myślenie o partnerze/partnerce i o relacji z nim/nią. Dostrzegamy głównie wady, nie doceniamy pozytywnych rzeczy, które robi, ale silnie skupiamy się na tych niepożądanych zachowaniach.
Zaczynamy również przesadnie demonizować męża lub żonę. Albo nagle radykalnie stwierdzamy, że „zawsze taki był/taka była”, chociaż przecież byliśmy zakochani, albo dochodzimy do wniosku, że „zmienił(a) się nie do poznania” i już nie jest tą samą osobą.
Tak samo wygląda nasze podejście do całego związku. Robiąc jego bilans, stwierdzamy, że nasza relacja nigdy nie była szczęśliwa i nigdy nic pozytywnego się w czasie jej trwania nie wydarzyło. Uwidaczniamy natomiast negatywne wspomnienia.
Przeczytaj też: Udane małżeństwo
Krytyka i pogarda
Kolejnymi oznakami rozpadu małżeństwa są krytyka i pogarda. Krytyka jest silnie związana z negatywnymi uczuciami i oskarżeniami. Partnerzy krytykują się nawzajem nie tylko w sytuacjach konfliktowych, ale również w codziennych czynnościach i podejmowanych decyzjach. Nieustannie poddają drugą osobę surowej ocenie.
Wynikiem tej surowej oceny jest natomiast pogarda. Odnosimy się wówczas do drugiej osoby w sposób nieprzyjemny, krzywdzący, odbieramy jej całą wartość. W naszych oczach robi ona wszystko źle, wszystko psuje, a zatem nie zasługuje na szacunek, który jest fundamentem więzi małżeńskiej.
Mówienie o rozstaniu i rezygnacja
Jedną z pierwszych ostrzegawczych oznak świadczących o rozpadzie małżeństwa jest mówienie wprost o rozstaniu. Na początku bronimy się przed tym, ale gdy już pierwszy raz wyartykułujemy sugestię odejścia od siebie, zaczynamy się z tą myślą oswajać i racjonalizować ją.
Tym samym przyznajemy przed sobą i partnerem/partnerką, że jesteśmy gotowi się poddać, zrezygnować ze związku. Tracimy chęć do dyskusji, do szukania rozwiązań i do naprawy małżeństwa.
Siłą rzeczy zaczynamy się coraz bardziej oddalać – rozstawać stopniowo. Przestajemy wychodzić z jakąkolwiek inicjatywą i nie zależy nam na zawarciu pokoju z małżonkiem. Mimo że trwamy w związku, rozstanie wydaje nam się już bardziej namacalne niż powrót do tego, co było.
Dystans fizyczny i obojętność
Naturalną konsekwencją stopniowego rozpadu związku jest również utrata bliskości i rosnąca obojętność, która potrafi nawet zdominować emocjonalne, negatywne nastawienie. Nie mamy potrzeby, a nawet nie chcemy zbliżać się fizycznie do męża czy żony. Seks zaczął być coraz rzadszy, a teraz nawet nie zamierzamy już o niego walczyć.
Jednocześnie pojawia się uczucie obojętności, które najdobitniej świadczy o tym, że przestajemy kogoś kochać.
Nie obchodzą nas uczucia drugiej osoby, co myśli, co planuje, co ją z nami wiąże. Staje się dla nas niemal jak obca, bo patrzymy na nią wyłącznie przez pryzmat wspólnej przeszłości, natomiast teraźniejszość i przyszłość to już dwie osobne ścieżki.
Więcej informacji na temat objawów i przyczyn kryzysu w związku znajdziesz w e-booku „Pogotowie Dla Związku„.
To poradnik w pełnym tego słowa znaczeniu – nie zostawi cię z suchą teorią, ale zaproponuje ci odkrywcze techniki i rozwiązania, o których niejedna para zmagająca się z kryzysem chciałaby dowiedzieć się wcześniej, by móc uratować swój związek. Kliknij poniżej i dowiedz się więcej.
Jak zażegnać kryzys w związku oraz odbudować uczucie, zaufanie i namiętność między partnerami
Rozpad małżeństwa: przyczyny
Historia każdego małżeństwa i rozwodu jest inna, ale przyczyny rozpadu małżeństwa możemy zamknąć w określonych kategoriach. Odzwierciedlają one częściowo to, jak wygląda definicja rozpadu małżeństwa w sensie prawnym, gdzie powody i objawy są jasno wyszczególnione i faktycznie odpowiadają większości przypadków rozwodów.
Zdrada
Niedochowanie wierności w małżeństwie to jedna z najczęściej wskazywanych przyczyn rozwodów. Dla wielu osób zdrada jest wydarzeniem, z którym nie są w stanie się uporać i którego nie mogą wybaczyć. Z drugiej strony może ona prowadzić do rozpadu małżeństwa na rzecz związku z kochanką lub kochankiem.
Brak lojalności może mieć ponadto związek z innymi czynnikami destrukcyjnie wpływającymi na relacje małżonków czy też być ich bezpośrednią konsekwencją.
Jeśli partnerzy dużo czasu spędzają osobno, nie mają dobrych relacji intymnych, w ich związku pojawiły się problemy takie jak nałóg czy choroba – o zdradę jest łatwiej, a wybaczenie jej nie rozwiązuje problemu.
Kryzys
U podłoża każdego rozwodu leży jakiś kryzys. Może on być spowodowany zdradą czy ciągłymi konfliktami. Ale kryzys mieć miejsce na dobrą sprawę poza samym związkiem, jednak wywrzeć na tyle negatywny wpływ, że małżeństwo się ostatecznie bezpowrotnie rozpada.
Może dojść do jakiejś katastrofy lub wyjątkowo stresującej sytuacji. To może być śmierć bliskiej osoby, utrata pracy, ciężka choroba.
Nie chodzi nawet o to, że takie wydarzenie stanowi próbę dla związku, ale zwyczajnie poziom stresu i trauma mogą na zawsze zmienić relację między małżonkami. W konsekwencji nawet przy dobrych chęciach i wsparciu może dojść do rozpadu małżeństwa.
Nieporozumienia
Niezgodność charakterów to z kolei najczęstsza oficjalna przyczyna rozpadu małżeństwa. Co się kryje za tym enigmatycznym, ogólnym określeniem? Tak naprawdę wszystkie kwestie sporne, które potrafią pojawić się i w normalnym związku małżeńskim, którego nikt nie chce zakończyć rozwodem.
To mogą być odmienne światopoglądy na tle politycznym, społecznym czy religijnym. To będą inne wizje rzeczywistości, inne plany i cele, sprzeczne temperamenty. Wszystkie te czynniki dodatkowo mogą wynikać z innych kwestii np. kulturowych czy różnicy wieku.
Jeśli na tym tle dochodzi do stałych nieporozumień, konfliktów i awantur, których małżonkowie nie są w stanie przezwyciężyć, stopniowo dochodzi do rozpadu małżeństwa (a ostatecznie do, fachowo mówiąc, trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego).
Finanse
Kwestie finansowe są niezwykle delikatne i mogą się stać łatwą przyczyną konfliktu. Nawet jeśli małżeństwo nie dysponuje dużym majątkiem, prawdopodobieństwo sporów na tle finansowym jest równie wysokie.
Dochodzić wówczas może do pogłębiającego się napięcia w związku z tym, kto zarabia więcej, kto co wnosi lub wniósł do wspólnego majątku i kto do czego ma prawo. Ale nie tylko.
Robi się groźniej, gdy w grę wchodzi uniezależnianie finansowe jednej osoby od drugiej, szantaż, odcinanie od środków do życia, upokarzanie na tym tle, a także hazard, zaciąganie długów lub zbywanie wspólnej własności na plecami małżonka.
Przemoc i nałogi
Oczywistym jest, że przemoc i nałogi prowadzą często do rozpadu małżeństwa. Statystycznie z tego powodu częściej rozwodzą się kobiety, choć z drugiej strony więcej kobiet potrafi w takim toksycznym związku trwać – mężczyźni zwykle są bardziej radykalni w tej kwestii.
To jedna z tych przyczyn rozpadu małżeństwa, która im prędzej zakończy związek, tym zwykle lepiej.
Nałogi, oprócz wszelkich nieprzyjemności, których nie trzeba tłumaczyć, powodują też wytworzenie się współuzależnienia u partnera/partnerki i dzieci. Przemoc natomiast może mieć różne oblicza i niekoniecznie musi być fizyczna. Za drzwiami wielu „porządnych” domów dochodzi do przemocy psychicznej, którą trudniej udowodnić.
Dzieci
Dzieci nie przyczyniają się w sposób bezpośredni do rozpadu związku małżeńskiego swoich rodziców, ale wokół nich skupia się wiele kwestii, które potrafią okazać się niezwykle konfliktowe. Podstawową taką kwestią może być podejście do wychowania, które ujawnia niezgodność charakteru małżonków.
Inne problemy, które mogą doprowadzić do rozstania, to np. niechęć do posiadania dzieci przez jedno z małżonków, podczas gdy drugie bardzo ich pragnie.
Ta kwestia może zostać zignorowana przed ślubem lub wyniknąć dopiero po nim. Poważną przyczyną kryzysu może też być niemożność posiadania dzieci, np. w wyniku bezpłodności jednego z małżonków.
Pamiętaj, że gotowe rozwiązania i konkretne przykłady sytuacji na wszystkie wyżej opisane problemy znajdziesz w e-booku „Pogotowie Dla Związku„.
Rozpad małżeństwa po 20 latach
Mimo iż wydawałoby się, że w naszym społeczeństwie dominuje dosyć tradycyjne podejście do instytucji małżeństwa i rodziny, w Polsce rozwodem kończy się niemal co drugi związek małżeński.
Duży procent stanowią małżeństwa o krótszym lub średnim stażu, ale przecież nierzadko bywa też, że pary rozwodzą się i po kilkudziesięciu wspólnie spędzonych latach! To nawet 25-30% ogólnej liczby rozwodów (dane z 2018 r.) Pierwsze pytanie, które się wówczas nasuwa, to nawet nie „dlaczego?”, a „po co?”.
Panuje bowiem przeświadczenie, że po kilku wspólnie przeżytych dekadach decyzja o rozwodzie wydaje się niemal kuriozalna. Przecież najtrudniejsze mamy już za sobą. Dzieci są już (prawie) odchowane, kredyt mieszkaniowy (prawie) spłacony, a nasze życie zmierza ku najbardziej stabilnej fazie.
Dobrze się znamy i umiemy tolerować swoje wady, nie mamy już nowych oczekiwań, które mogłyby powodować rozczarowania, dzielimy dom, rodzinę i znajomych. Po co nam w tym momencie rozwód, wyprowadzka, dzielenie majątku i samotność na stare lata?
Niestety okazuje się, że rozwód małżeństw z dłuższym stażem może być równie mocno uzasadniony. Co ciekawe, w tej grupie wyjątkowo jako inicjatorzy rozstania przeważają mężczyźni. Bywa, że to właśnie na tym etapie związku dochodzi do zdrady, a nawet chęci odejścia od żony i założenia jeszcze rodziny z inną kobietą.
Niekiedy też na pierwszy plan wysuwa się niezgodność charakterów, żale i rozczarowania z przeszłości, które skrywane były tylko dla dobra dzieci. Dodatkowo coraz częściej pojawiają się problemy związane z bliskością i relacjami intymnymi.
Po wielu latach małżeństwo może zakończyć się rozwodem, ale czasami pary decydują się na separację. Służy ona albo refleksji nad związkiem i próbie odbudowania go, albo uniknięciu rozwodu, jeśli ani mąż, ani żona nie zamierzają wiązać się na stałe z nikim innym.
Rozpad związku małżeńskiego: i co dalej?
Zbliżając się do końca tego wpisu, powiedzmy sobie jeszcze o tym, jakie są konsekwencje rozpadu małżeństwa i jakie kroki możemy w związku z tym podjąć. Kiedy dochodzi do rozpadu związku małżeńskiego, mamy w zasadzie kilka głównych ścieżek postępowania.
Najbardziej radykalny jest oczywiście rozwód, który należy do grupy najbardziej stresujących wydarzeń, z jakimi przychodzi nam się zmierzyć. O tym, jak radzić sobie po rozwodzie, pisałem w tym artykule.
Mówi się, że coraz więcej małżeństw nie jest naprawianych, a kończy się w sądzie. Niektóre pary faktycznie przyznają, że ich małżeństwo mogło zostać uratowane, ale coraz mniej jest kategorycznie przeciwna rozwodom.
Przedsmak rozwodu, na który decyduje się wiele małżeństw, to separacja, która może być bardziej lub mniej formalna. Małżeństwo samo może stwierdzić, że aby przekonać się, czy chce do siebie wrócić, czy też chce rozwodu, lepiej będzie przez jakiś czas pobyć osobno.
Niektóre związki małżeńskie na tym się właśnie kończą i ostatecznie nie dochodzi do rozwodu, choć małżonkowie żyją osobno. Może dojść również do separacji sądowej, która reguluje kwestie finansowe i majątkowe.
Jeśli parze udaje się jednak wypracować jakieś rozwiązanie bądź należy ona do tego węższego grona, które woli naprawiać, niż wyrzucać, nawet po ciężkim kryzysie i separacji może dojść do pojednania.
Zwykle bardzo pomocna na tym etapie jest terapia w parze, w której specjalista pełni funkcję mediatora i pozwala uporządkować relację i rozwiązać najpoważniejsze problemy.
Jeśli szukasz odpowiedniego terapeuty małżeńskiego, zachęcam cię do odwiedzenia serwisu ePsycholodzy. Kwestionariusz pozwoli dobrać najlepszego specjalistę, a terminy spotkań online są naprawdę błyskawiczne.
Potrzebujesz wsparcia specjalisty? Poznaj najlepszy serwis konsultacji psychologicznych online!
