Związek z narcyzem to często prawdziwa droga przez mękę. Jest jak pułapka, w którą ktoś cię podstępnie zwabił, a z której nie możesz uciec. W tej pułapce nie brak manipulacji i agresji. Czym jest narcystyczna przemoc, jak się objawia i jak się przed nią bronić?
W dzisiejszym wpisie omówimy sobie przykłady narcystycznej przemocy – przede wszystkim tej o charakterze psychicznym, bowiem ją trudniej rozpoznać i udowodnić, a łatwiej ukryć. Dowiesz się też, jak uwolnić się z przemocowej pułapki narcyza.
Zanim przejdziesz do lektury, zrób ten krótki, bezpłatny test online, który pomoże ci stwierdzić, czy osoba, z którą masz do czynienia, jest narcyzem. Dowiesz się, czy z narcystyczną osobowością łączy ją tylko trochę, czy może jest jej podręcznikowym przykładem.
Test na narcyzm
Dowiedz się, czy mężczyzna lub kobieta cierpi na patologiczny narcyzm lub przejawia narcystyczne cechy osobowości
Spis treści
Narcystyczna przemoc: 4 etapy
Przypomnijmy sobie, na czym polega wpadanie w pułapkę narcyza i z jakich etapów składa się cykl, w który cię wciąga.
Na początku mamy do czynienia z tzw. love bombingiem. Znajomość z narcyzem rozwija się szybko i intensywnie właśnie dlatego, że na początku jest on niesamowicie atrakcyjny. Nie ujawnia też swoich negatywnych cech – wręcz przeciwnie, wydaje się ideałem.
Kiedy zdobędzie już zaufanie i oddanie swojej ofiary, może stopniowo zacząć ujawniać swoje prawdziwe oblicze. Ofiara będzie go najpierw usprawiedliwiać (bo przecież każdy ma wady i każdy ma gorsze dni), a następnie dostosowywać się do karygodnych zachowań narcyza.
Ofiara w takich sytuacjach jest uległa, ponieważ prawdopodobnie jest osobą empatyczną, wrażliwą i może niezbyt pewną siebie, ale też dlatego, że narcyz zadbał o to, by pozbawić ją poczucia własnej wartości.
Narcyz w dalszym ciągu stosuje wobec swojej partnerki manipulacje i przemoc, a gdy ta przestaje być już dla niego atrakcyjna, zwykle porzuca ją.
Nawet jeśli ofiara sama chce odejść, narcyz jej tak łatwo na to nie pozwoli. Będzie miał poza tym tendencję do powracania i ponownego wciągania w relację (tzw. hoovering).
Przykłady narcystycznej przemocy
Narcystyczny partner może się uciekać do stosowania przemocy fizycznej, ale tak naprawdę nawet sama przemoc psychiczna może wystarczyć mu, by mieć całkowitą kontrolę nad tobą. A jak wiadomo, ta nie pozostawia żadnych śladów i łatwo ją zamaskować.
Gaslighting
Jedną z bardziej wyrafinowanych form narcystycznej przemocy jest gaslighting. Praktyka ta polega na wmawianiu drugiej osobie choroby psychicznej i innego rodzaju zaburzeń percepcji. Co warte podkreślenia, może objawiać się całkiem „niewinnie”.
Przykładem gaslightingu jest nawet zarzucenie, że ktoś ma problemy z pamięcią (kiedy wiadomo, że ich nie ma). Narcyz może cię o to oskarżyć, kiedy wypomnisz mu coś, co chce ukryć.
Tak samo działają komunikaty w stylu „wydawało ci się”, „musiało ci się przesłyszeć” czy „masz obsesję”. W najbardziej perfidnej wersji gaslighting ma nawet postać pozornej troski o zdrowie psychiczne drugiej osoby.
Projekcja
Kolejnym rodzajem zakamuflowanej przemocy narcyza jest projekcja. Polega ona na przypisywaniu drugiej osobie swoich negatywnych cech i uczynków. Wygląda to trochę jak klasyczne „odwracanie kota ogonem„. Jest to bardzo sprytne zagranie.
Zanim oskarżysz o coś narcyza, on sam wyciągnie wszystkie swoje „brudy”, po czym przypisze je tobie. Często tyczy się to np. kłamstwa, agresywnych zachowań czy nielojalności.
W rezultacie odwraca od siebie kompletnie uwagę, bo to ty musisz skupić się na samoobronie. On wydaje się czysty, a ty zaczynasz się przed nim usprawiedliwiać. Jeśli będziesz mu coś zarzucać, stwierdzi, że się mścisz, bo sama masz nieczyste sumienie.
Zastraszanie i szantaż
Przejdźmy teraz do bardziej bezpośrednich aktów przemocy psychicznej. Narcyz nie będzie miał skrupułów, żeby szantażować cię emocjonalnie (i nie tylko) oraz zastraszać. W zależności od waszej sytuacji, może grozić, że cię zniszczy, że powie coś o tobie wszystkim twoim znajomym, że odbierze ci dzieci itd.
Z drugiej strony może cię szantażować, twierdząc, że go ranisz, że źle się z tobą czuje, że zniszczyłaś mu życie i karierę, wpędziłaś w depresję… Długo można wymienić.
Generalnie chodzi o to, żeby wpędzić cię w poczucie winy i zagrożenia. W takich okolicznościach ofiara zaczyna się mocno zastanawiać, jaki kolejny krok powinna zrobić, by nie pogorszyć sytuacji.
Kontrola i izolacja
Narcyz ma doskonale opanowaną sztukę przejmowania kontroli nad druga osobą. W pewnym momencie tańczysz, jak on ci zagra. Wystarczy, że zrobi o coś awanturę, a ty już kolejnym razem będziesz stawać na rzęsach, by jej uniknąć.
Będziesz działać jak w zegarku, choć to cię nie uchroni. Narcyz często zmienia zdanie i lubi się czepiać irracjonalnych rzeczy.
Jednocześnie będzie cię izolował i inwigilował. Może cię odciąć od znajomych i rodziny, od niezależnych środków do życia, przeglądać twoje osobiste rzeczy i wiadomości. Jego to nie onieśmiela, a ty już od dawna boisz się mu sprzeciwić.
Dawkowanie uczuć
Kolejnym przemocowym zachowaniem narcyza jest dawkowanie uczuć. To strategia, którą stosuje wobec bliskich, nie tylko partnera/ki, ale i choćby dzieci, a nawet zwykłych znajomych. Narcyz nigdy nie da ci pewności co do swoich uczuć. Zawsze je dawkuje, pokazując ci, że musisz na nie zasłużyć.
Nie jest to zwykły system kar i nagród. Problem polega na tym, że nigdy nie wiesz do końca, jak masz zasłużyć, a co spowoduje, że miłość zostanie ci odebrana.
W ten sposób zrujnowana zostaje twoja samoocena, a poczucie winy i bycia niewystarczającą – rośnie. Okazuje się bowiem, że uczucie twojego partnera jest warunkowe, a zasady gry zdecydowanie nieuczciwe.
Znajdywanie wrogów
Narcystyczna przemoc może objawiać się też przez wykorzystywanie przeciwko tobie innych osób. Często są to bliscy: dzieci, twoja rodzina, przyjaciele.
Narcyz może zacząć się na ciebie skarżyć, przedstawiać cię w negatywnych świetle i najzwyczajniej kłamać na twój temat. Jest w tym bardzo przekonujący, zwłaszcza że kamufluje wszystko troską o ciebie, wasz związek czy waszą rodzinę.
W rezultacie sama już nie wiesz, komu możesz ufać, a kto jest ci wrogiem. Może się okazać, że otaczają cię tylko sojusznicy narcystycznego partnera, gotowi donieść mu, gdy pokażesz, że nie godzisz się na jego traktowanie.
Narcystyczna przemoc: jak się uwolnić?
Uwolnienie się z kręgu narcystycznej przemocy jest bardzo trudne. Podstawą jest wzmocnienie swojego poczucia własnej wartości i niezależności, w czym może pomóc terapia ze specjalistą.
Poza nią z pewnością należy poszukać sobie bezpiecznych baz takich jak praca, rodzina czy krąg przyjaciół, którzy nie znają się z twoim narcyzem.
Dobrze jest też wypracować sobie umiejętność rozpoznawania manipulacji i reagowania na nią. Ale tak naprawdę może okazać się, że tylko definitywne odejście od narcyza może okazać się dla ciebie wybawieniem.
Jeśli potrzebujesz wsparcia w radzeniu sobie z narcyzem lub odejściu od niego, polecam ci poradnik „Sposób Na Narcyza” i „Sposób Na Narcyzkę„, który jest bardzo dokładnym przewodnikiem po osobowości narcystycznej.
Znajdziesz w nim wiele opisów sytuacji i bardzo przydatnych porad, jak sobie w nich najlepiej poradzić. Kliknij poniżej, by dowiedzieć się więcej.
Metoda pozwalająca bronić się przed narcystyczną osobą, odpowiedzieć na jej manipulacje, zdobyć ją lub skłonić do powrotu
